Νοτίως της Πόλεως των Αθηνων ~ Αργυρούπολη

Αργυρούπολη – Η Ασημένια Αρχόντισσα

Από τον αρχαίο Αθηναϊκό Δήμο Ευωνύμου, του Κλεισθένη και του Περικλή, στο μεγαλείο των απογόνων του Ιάσωνα, των κατοίκων της Αργυρούπολης του Πόντου. Εκεί που η εγκαταλελειμμένη ένδοξη ιστορία συναντά τον πόνο της προσφυγιάς, και το πάντρεμα γίνεται πατρίδα. Μια νέα πατρίδα, στα ερείπια της παλιάς, που ξέρει να μεταμορφώνεται και να επιβιώνει. Όλα αυτά δεν είναι εμφανή στη ματιά του επισκέπτη της Αργυρούπολης. Ίσως και οι ίδιοι οι σημερινοί κάτοικοι της πόλης να μην τα έχουν υποψιαστεί. Είναι όμως
αιώνια διάχυτα στην αύρα της περιοχής και ένα βλέμμα προς τον Σαρωνικό είναι αρκετό για να πείσει…

Λίγοι λοιπόν γνωρίζουν ότι μεταξύ των Δήμων Αργυρούπολης και Αλίμου, εντός του κτήματος Τράχωνες, σώζονται κατάλοιπα Αρχαίου Θεάτρου των μέσων του 4ου αι. π.Χ., με την μοναδική τετράγωνη Ορχήστρα! Τα αρχαιολογικά ευρήματα αποδεικνύουν ότι η περιοχή είχε κατοικηθεί τουλάχιστον από τον 23ο αιώνα π.Χ. Δυστυχώς ο συγκεκριμένος αρχαιολογικός χώρος, όπως και ο πρωτοελληνικός οικισμός που αναφέρθηκε στο Α’ μέρος του αφιερώματος βρίσκονται σήμερα σε άθλια κατάσταση (1)

    .     

Αναπόσπαστο κομμάτι της ιστορικής εξέλιξης της περιοχής αποτελεί ο Υμηττός. Χαρακτηριστικό είναι το αρχαίο μονοπάτι που οδηγούσε από την πόλη των Αθηνών στο Σούνιο, μέσω του σημαντικού αυτού όρους. Ήταν το λεγόμενο μονοπάτι του Αιγέα, το οποίο ακολούθησε ο ίδιος στην αγωνιώδη του προσπάθεια να φτάσει στο νοτιότερο σημείο της Αττικής και να αγναντέψει τον γιο του Θησέα, που ήλπιζε ότι θα γυρνούσε από την Κρήτη νικητής στην άνιση μάχη με τον Μινώταυρο. Έτσι λοιπόν οι Αθηναίοι, όταν ήθελαν να φτάσουν μέχρι το Σούνιο, ξεκινούσαν από το κέντρο της Αθήνας και μέσω σημερινού Παγκρατίου έφταναν στον Καρέα, διαβαίνοντας τον Υμηττό περνούσαν στο Κορωπί, κατευθύνονταν προς τη σημερινή Βάρη, εν συνεχεία προς τα Καλύβια και έφταναν τελικά μέσω Κερατέας μέχρι το Σούνιο. Φυσικά όλα αυτά με τα πόδια, ή αργότερα με την χρήση κάρου.

                                  

Εκτός από πέρασμα, ιερός χώρος λατρείας και τοποθεσία για κυνήγι, ο Υμηττός αξιοποιήθηκε ως λατομείο εξόρυξης μαρμάρου. Στις πλαγιές του βουνού πάνω από την Ηλιούπολη και την Αργυρούπολη, στις τοποθεσίες Προφήτης Ηλίας και Αγία Ειρήνη υπάρχουν ίχνη αρχαίων λατομείων από τους κλασσικούς χρόνους αλλά και πολύ παλιότερα. Μάρμαρα από τα ορυχεία της περιοχής χρησιμοποιήθηκαν για την Ακρόπολη της Αθήνας, για το Δίπυλο και τον Παρθενώνα. Για να δομηθούν δηλαδή οι υποδομές των σπουδαίων αυτών μνημείων παγκόσμιας σημασίας. Αυτό το υψηλής ποιότητας κυανότεφρο μάρμαρο του Υμηττού (η φαιά Υμηττία μάρμαρος, όπως την αποκαλεί ο Στράβων), κάποτε μπορούσε να συναγωνιστεί το πασίγνωστο λευκό μάρμαρο της Πεντέλης. Η ιστορική σκαπάνη μαρτυρεί ότι Ρωμαϊκές Αυτοκρατορικές Επαύλεις και μη, είναι κατασκευασμένες με το συγκεκριμένο μάρμαρο, αφού η ομορφιά του οδήγησε στην υψηλή ζήτηση και την μαζική του εξαγωγή, μέσω εντατικοποίησης της παραγωγής. Λατομεία στον Υμηττό υπήρχαν μέχρι αρκετά πρόσφατα, με χαρακτηριστικότερα αυτό πάνω ακριβώς από την Αργυρούπολη και αυτό στην Τερψιθέα της Γλυφάδας. Το αποκαρδιωτικό θέαμα του σπαραγμένου βουνού πάνω από την πόλη ήταν ορατό από πολύ μακριά, λειτουργώντας ως ένα λυπηρό σήμα κατατεθέν. Δεν πάνε 10 χρόνια περίπου, από όταν οι επιχωματώσεις μπόρεσαν να επουλώσουν κάπως τον βιασμό του όρους και να συγκαλύψουν την ασχήμια. Τέλος, αναφορικά με τις αρχαιότητες της περιοχής, εντυπωσιακά είναι τα ευρήματα κατά την διάρκεια επέκτασης της γραμμής 2 του Μετρό προς Ελληνικό. Στα σπλάχνα της αττικής γης και κατά μήκος των σταθμών Αλίμου, Αργυρούπολης και Ελληνικού έχουν έρθει ήδη στο φως ευρήματα από αρχαίους οικισμούς, τάφους, οδούς και λατομεία. Ο γράφων αναμένει με έντονο ενδιαφέρον να θαυμάσει τα ανωτέρω ευρήματα στις προθήκες των νέων σταθμών του Μετρό.

                                

Η περίοδος της τουρκοκρατίας βρίσκει την περιοχή χωρισμένη σε τσιφλίκια, τα οποία με την απελευθέρωση μετονομάζονται ελληνιστί σε «κτήματα». Στην θέση της Αργυρούπολης υπήρχε το κτήμα Τράχωνες. Λίγο πριν από τους Βαλκανικούς Πολέμους, το Πολεμικό Ναυτικό πούλησε περιοχές της Ηλιούπολης - Ελληνικού - Αλίμου, που είχε κληρονομήσει, προκειμένου να αγοράσει ένα αντιτορπιλικό. Ο Μαρίνος Γερουλάνος (2) αγόρασε τότε το κτήμα Τράχωνες. Τα χρόνια που ακολούθησαν έμελλε να είναι ταραγμένα και τις χαρές του Ελληνισμού να διαδεχτούν οι πίκρες, οι χαμμένες πατρίδες και η προσφυγιά. Ήδη από το 1918 οι Νεότουρκοι και ο Κεμάλ είχαν θέσει σε εφαρμογή την απεχθή γενοκτονία των Ελλήνων του Πόντου. Όσοι κατάφεραν να σωθούν, σκόρπησαν ανά την Ελλάδα με ορισμένους από αυτούς να καταφεύγουν στην Αττική. Πρόκειται για πληθυσμούς από την Αργυρούπολη του Πόντου (3) κυρίως, τα Σούρμενα και την Τραπεζούντα. Μέσω της ανήθικης Ανταλλαγής Πληθυσμών, και μέχρι το 1926, οι άνθρωποι αυτοί στοιβάχθηκαν στον συνοικισμό σκοπευτηρίου Καλλιθέας. Το 1925 ιδρύεται στη Καλλιθέα το σωματείο "Η Πρόοδος" με κύριο μέλημα την αποκατάσταση των Αργυρουπολιτών με πρόεδρο τον Κυριάκο Ευσταθιάδη.

Μέλη της οικογένειας Γερουλάνου, στο κτήμα Τράχωνες, 1930. Στο βάθος διακρίνονται οι δήμοι Αργυρούπολης και Αλίμου.

Την περίοδο 1926 – 1928, 39 οικογένειες Αργυρουπολιτών εγκαταστάθηκαν στο προαναφερθέν κτήμα Τράχωνες, έκτασης 300 στρεμμάτων και ιδιοκτησίας Μαρίνου Γερουλάνου, που απαλλοτριώθηκε επί Πρωθυπουργίας Αλέξανδρου Ζαΐμη και Υπ. Κοινωνικής Πρόνοιας Μιχ. Κύρκου και βάσει της ανταλλάξιμης περιουσίας που δημοσιεύθηκε σε ΦΕΚ του 1927. Η περιοχή αυτή τότε χαρακτηριζόταν "εξορία του Αδάμ" αν αναλογισθεί κανείς ότι δεν υπήρχε η σημερινή λεωφόρος Βουλιαγμένης, ούτε ηλεκτρικό ρεύμα, ούτε τηλέφωνο, τα δε πλησιέστερα σημεία επικοινωνίας ήταν το Παλαιό Φάληρο και η περιοχή Άγιος Ιωάννης. Έτσι οι πρώτοι αυτοί κάτοικοι πάλεψαν με πολλές δυσκολίες και ελλείψεις, που όμως με την εργατικότητα, υπομονή και επιμονή που τους διέκρινε λάξεψαν βράχους, άνοιξαν πηγάδια σε αρκετό βάθος και έκτισαν τα πρώτα πλίθινα σπίτια τους. Ο Γερουλάνος αναφέρεται πως δώρισε τότε στο κράτος τη σημερινή Λεωφόρο Βουλιαγμένης (από την Κάτω Ηλιούπολη μέχρι τη διασταύρωση Σουρμένων) και μάλιστα σε πλάτος 100 μ., προκειμένου οι νέοι συνοικισμοί να έχουν απ' ευθείας πρόσβαση στο κέντρο. Εκτιμώντας την προσφορά του, ο Δήμος Αργυρουπόλεως τον τίμησε δίνοντας το όνομά του στη μεγαλύτερη λεωφόρο της περιοχής.

.

Το 1932 κτίζεται ο πρώτος ναός, η Αγία Βαρβάρα, πολιούχος της πόλης (η οποία στις αρχές της δεκαετίας του 90 γκρεμίστηκε για να κτιστεί στην ίδια θέση μεγαλύτερος ναός, ο οποίος μέχρι και σήμερα δεν έχει αποπερατωθεί και εξωραϊστεί πλήρως, αν και καθεδρικός ναός της πόλης). Ένα χρόνο μετά το 1933 κτίζεται με προσωπική εργασία των κατοίκων το πρώτο μονοθέσιο Δημοτικό Σχολείο. Το 1937 - 1938 γίνεται η αρχική διάνοιξη του καρόδρομου του Πρίγκιπα Πέτρου που έφθανε όμως μέχρι βόρεια της Γλυφάδας και που ονομάσθηκε λεωφόρος Βουλιαγμένης (επί του στόχου κατάληξης παρότι δεν έφθασε ποτέ στη Βουλιαγμένη), έργο που όμως έδωσε άλλη πνοή στον νεοσύστατο οικισμό. Το 1940 (Β' Παγκόσμιος Πόλεμος) λόγω της γειτνίασης με το αεροδρόμιο, η περιοχή βομβαρδίζεται και οι κάτοικοι γνωρίζουν δεύτερη προσφυγιά. Στις 12 Οκτωβρίου 1944 αρχίζει η επανεγκατάσταση των κατοίκων με κύριο μέλημα την απόσπασή τους από την Κοινότητα του Καλαμακίου. Πέντε χρόνια μετά στις 29 Ιουλίου 1949 δημοσιεύεται η ίδρυση της Κοινότητας Αργυρούπολης που αριθμούσε 425 κατοίκους με προσωρινό πρόεδρο τον Τ. Ζιώγα. Το 1951 εκλέγεται πρώτος αιρετός Πρόεδρος ο Κυρ. Ευσταθιάδης. Τον ίδιο χρόνο τοποθετείται και η πρώτη τηλεφωνική σύνδεση στο Σταθμό Χωροφυλακής για να ακολουθήσει μέχρι το 1953 η σύνδεση όλων των οικιών. Το 1952 έγινε και ο ηλεκτροφωτισμός. Τη περίοδο αυτή 1951 - 1955 τρεις οικοδομικοί συνεταιρισμοί (Παλαιών Πολεμιστών, Ηλεκτρουπόλεως και Αλεξιουπόλεως) με 3.500 οικόπεδα ιδιοκτησίας Κ. Νάστου εντάσσονται στο σχέδιο πόλης (τα ονόματα των συνεταιρισμών αυτών έχουν δοθεί σε κεντρικούς δρόμους της πόλης). Το 1954 οι κάτοικοι προμηθευόμενοι οι ίδιοι χαλύβδινους σωλήνες από την Γαλλία εγκαθιστούν το κοινοτικό δίκτυο ύδρευσης. Έτσι μέσα σε 8 χρόνια από της ίδρυσης της κοινότητας ο πληθυσμός δεκαπλασιάζεται από 425 σε 4.025 (1957) και η περιοχή πλέον από αγροτική χαρακτηρίζεται αστική. Το 1972 η Κοινότητα Αργυρούπολης ανακηρύχθηκε σε Δήμο με πρώτο Δήμαρχο τον Δημήτρη Αποστόλου. Ακολούθησαν οι Δημήτρης Ευσταθιάδης (πρώτος αιρετός 1975-1994), Χαρ. Σαραφίδης (1995-2002) και Ιωάννης Τσαπαρλής (2002 - 2006. Στις δημοτικές εκλογές του Οκτωβρίου του 2006, ο Δημήτρης Ευσταθιάδης -πρώτος αιρετός δήμαρχος της πόλεως- επανεξελέγη στο δημαρχιακό θώκο.

Πανσέληνος στην Αργυρούπολη

Η Αργυρούπολη των 45.000 κατοίκων (2001) εν έτει 2007 έχει αλλάξει πολύ. Και συνεχίζει, συνθέτοντας το παρελθόν της με τις εξελίξεις και τις προκλήσεις του μέλλοντος. Όπως είδαμε, από ισχυρός Δήμος της Αθηναϊκής Δημοκρατίας, κατάντησε ένα τσιφλίκι, πάνω στο οποίο βλάστησε ο ιδρώτας της προσφυγιάς και άνθησε ένα όμορφο προάστιο. Ένα προάστιο που μπορεί και συντονίζεται με τον παλμό της κάθε εποχής. Από την δικτατορία και μετά άρχισε να προσελκύει την μεσαία τάξη ως τόπο κατοικίας. Στην δεκαετία του 80 εδώ μεσουρανούν οι γνωστές τότε ντισκοτέκ και οι pub (Dorian Grey, Jolie, Tres Jolie, Vip’s, Κάστρο). Αρκετές από τις ταινίες – βιντεοκασέτες των 80´s έχουν γυριστεί στην Αργυρούπολη. Παράλληλα η περιοχή γεμίζει από ναρκωτικά και εγκληματικότητα. Η δεκαετία του 90 κάνει δυναμικά την εμφάνισή της στο προάστιο αυτό. Από το πουθενά 2 πολυεθνικές (Praktiker & Continent – κατόπιν Carrefour) επιλέγουν ένα εγκαταλελειμμένο κτήμα επί της Τιτάνων και Βουλιαγμένης, δίπλα στην γέφυρα της Αργυρούπολης και τις εκτάσεις του μπαζωμένου ρέματος επί των Αλίμου και Λαμίας, τα οποία και μετατρέπουν σε πρωτόγνωρα για όλους εμάς μέχρι τότε πολυκαταστήματα. Ήταν τα πρώτα στην Ελλάδα. Δεν θα ξεχάσω ποτέ την πρώτη μου επίσκεψη σε αυτά. Για μήνες συνέρρεε κόσμος από όλο το λεκανοπέδιο, προκαλώντας το αδιαχώρητο. Η Αργυρούπολη είχε ήδη γίνει εμπορικός κόμβος. Η κίνηση στους δρόμους της θα υπερδιπλασιαζόταν χρόνο με τον χρόνο. Η πόλη με τα μεγαλύτερα πεζοδρόμια στην Ελλάδα, θα οδηγείτο με μαθηματική ακρίβεια σε κυκλοφοριακή συμφόρηση. Επί της Βουλιαγμένης οι πολυτελείς αντιπροσωπείες αυτοκινήτων άνοιγαν η μία πίσω από την άλλη. Οι παλιές pub ντισκοτέκ είχαν ήδη ξεπεραστεί και έκλειναν. Την θέση τους πήραν τα αναρίθμητα πολυτελή καφέ και μπαράκια γύρω από την πλατεία Αγίας Τριάδας και κατά μήκος της οδού Γερουλάνου. Η Αργυρούπολη τώρα έχει βαλθεί να κλέψει κάτι από την λάμψη της Γλυφάδας ή και να την ξεπεράσει αν μπορεί.

Οι προκλήσεις του μέλλοντος θα είναι καθοριστικές. Το υπό κατασκευή μετρό (4) θα βελτιώσει κατά πολύ τις ανέκαθεν ανεπαρκείς συγκοινωνίες των Νοτίων Προαστίων, μα παράλληλα θα μετατρέψει μεγάλες περιοχές σε χώρο άναρχης και ασύδοτης στάθμευσης. Το μέλλον του παλιού αεροδρομίου του Ελληνικού αναμένεται να επηρεάσει αρκετά την τύχη της περιοχής, όπως επίσης και το ζήτημα της επέκτασης της Περιφερειακής Υμηττού (5) προς Γλυφάδα σε συνδυασμό με την σύνδεση Αργυρούπολης – Κορωπίου (μέσω σήραγγας), καθώς και η σύνδεση σήραγγας Υμηττού – Λ. Βουλιαγμένης – Λ. Ποσειδώνος. Πρόκειται για ζητήματα υψίστης σημασίας, αναφορικά με το μέλλον της περιοχής, τους κατοίκους της και την ποιότητα ζωής τους. Οι χειρισμοί που θα πρέπει να γίνουν είναι λεπτοί και κρίσιμοι. Η κυβέρνηση, το ΥΠΕΧΩΔΕ και οι Δήμοι ακόμα δεν έχουν ενημερώσει τον κόσμο στον βαθμό που θα έπρεπε για τα προαναφερθέντα ζητήματα. Γεγονός που επιτάσσει την επαγρύπνηση όλων εμάς των κατοίκων και την άμεση και καταλυτική παρουσία μας στις εξελίξεις. 

Για να συνεχίσουμε να αγαπάμε την Αργυρούπολη, τιμώντας την σκέπη του Υμηττού και ατενίζοντας τον λαμπρό Αττικό και λατρεμένο ορίζοντα της υπόστασής μας.

(1) Ιωάννης Μ. Βαρβιτσιώτης

Πρόεδρος του Ινστιτούτου Δημοκρατίας Κωνσταντίνος Καραμανλής

Πρωτοελλαδικός οικισμός και Νεοελληνικός Πολιτισμός

«Πρωτοελλαδικός και Υστεροελλαδικός οικισμός», σε ελληνικά και αγγλικά γράφει η καλαίσθητη πινακίδα της Αρχαιολογικής Υπηρεσίας του Υπουργείου Πολιτισμού, η τοποθετημένη στον παράδρομο της Λεωφόρου Βουλιαγμένης αρ. 526, στο 'Aνω Καλαμάκι, απέναντι ακριβώς από το Πολυκλαδικό Ηλιουπόλεως. Πληροφορεί δηλαδή τον επισκέπτη ότι αυτό που βλέπει μπροστά του, πίσω από το κοτετσόσυρμα, είναι ένας οικισμός της πρώιμης και της ύστερης εποχής του χαλκού (!), ότι αυτό το σκωροφαγωμένο βουναλάκι με τις τρεις πέτρες στην κορυφή του είναι ένα χωριό που το κατοικούσαν άνθρωποι την εποχή της Χαλκοκρατίας, από το δυόμισυ χιλιάδες (2500) προ Χριστού μέχρι και το χίλια διακόσια (1200) προ Χριστού περίπου (!).

Και διερωτάται κανείς, μα είναι δυνατόν; μήπως πρόκειται για φάρσα, μήπως πήρε κάποιος την πινακίδα από άλλη θέση και την έστησε εδώ, σ’ αυτό τον άθλιο χώρο; Η ανασκαφή του οικοπέδου περιγράφεται: «στο παραπάνω οικόπεδο σώζεται στον ανατολικό του τομέα η κορυφή χαμηλού προϊστορικού λόφου (υψ. 2,50μ.), ο οποίος νότια και ανατολικά έχει κοπεί από τη διάνοιξη της οδού Γούναρη και της λεωφόρου Βουλιαγμένης αντίστοιχα, ενώ βόρεια κατέληγε ομαλά στα όμορα οικόπεδα ιδιοκτησίας Ατλάντικ ΑΕ και Αφών Σταυροπούλου….Στο χώρο αυτό η ανασκαφή έφερε ακόμη στο φως ένα τμήμα του προϊστορικού οικισμού υστεροελλαδικής και πρωτοελλαδικής περιόδου, το οποίο συνδέεται άμεσα με το οικιστικό σύνολο του οικοπέδου Ατλάντικ ΑΕ.» (ΑΔ 1993, σ.66-7). Ας σημειωθεί ότι κατά την ανασκαφή βρέθηκαν εκτός από τα οικιστικά λείψανα και άφθονη κεραμική, εργαστηριακά σκεύη που είχαν σχέση με τοπικό μεταλλουργικό εργαστήριο, ακέραιη πήλινη σφραγίδα, απολεπίσματα οψιανού, και άλλα λίθινα εργαλεία. Ο δε κεντρικός οικιστικός πυρήνας επικοινωνούσε με τα κτίσματα της κορυφής του λόφου μέσα από στενό μονοπάτι λαξευμένο στον κιμηλόβραχο. Πρόκειται λοιπόν για σημαντικό περιφραγμένο αρχαιολογικό χώρο, απαλλοτριωμένο μάλιστα από το Υπουργείο Πολιτισμού, προκειμένου να μείνει ορατός και επισκέψιμος εσαεί! Μα τότε, τι ζητά εκεί η ταμπέλα «κτίστης» μαζί με το τηλέφωνο, τα στραβά παλούκια, τα σκουπίδια, τα πλαστικά και τσίγκινα κουτιά , τα βαρέλια, το καροτσάκι, τα τσουβάλια, τα τσιμέντα Ηρακλής, τις μαλτεζόπλακες, τα σιδερικά, τα παρκαρισμένα αυτοκίνητα, και τον ασφυκτικό κλοιό των τσιμεντένιων κτηρίων δίπλα; Πως είναι δυνατόν να γίνεται ανεκτή αυτή η βεβήλωση, η καταπάτηση, η ασυδοσία σ’ έναν σημαντικό απαλλοτριωμένο αρχαιολογικό χώρο, ο οποίος μάλιστα διακηρύσσει τη ύπαρξή του με πινακίδα; Ποιος είναι, επιτέλους, υπεύθυνος για αυτήν την κατάσταση και γιατί την ανέχεται; ‘Ενα είναι βέβαιο , ο χώρος αυτός θα εξαφανιστεί τάχιστα κάτω από όγκους σκουπιδιών, μπάζων, εμπορευμάτων και αυτοκινήτων. Στη θέση του θα φιγουράρει οσονούπω κάποιο πάρκιγκ, κάποια «νόμιμη» οικοδομή ή σούπερ μάρκετ.

Το αρχαίο θέατρο στους Τράχωνες Αττικής

Λίγο πιο κάτω από τον πρωτοελλαδικό οικισμό, προχωρώντας στην οδό Βουλιαγμένης μετά τον αρ. 560, στρίβει κανείς δεξιά στην οδό Καραϊσκάκη η οποία οδηγεί στα αριστερά στην οδό Μ. Αλεξάνδρου και στα δεξιά στην οδό Αρχαίου Θεάτρου. Το όνομα λοιπόν του δρόμου υπόσχεται την παρουσία αρχαίου θεάτρου όμως το πρώτο πράγμα που βλέπει κανείς είναι μια μεγάλη ταμπέλα που γράφει ROCANAS. Το αρχαίο θέατρο βρίσκεται μέσα στο οικόπεδο στη δεξιά πλευρά του δρόμου, ενώ στην αριστερή υπάρχει κατά μήκος του τοίχος περίφραξης εργοστασιακών εγκαταστάσεων που εμποδίζει εντελώς τη θέα προς τον ορίζοντα. Η περίφραξη του οικοπέδου που περικλείει το αρχαίο θεατράκι είναι ένα σκουριασμένο συρματόπλεγμα το οποίο διαθέτει ένα πρόχειρο άνοιγμα που επιτρέπει την είσοδο στον περαστικό. Φυσικά δεν υπάρχει ούτε πόρτα, ούτε φύλακας, ούτε ταμπέλα που να λέει κάτι για το σημαντικό αυτό αρχαιολογικό μνημείο. H ανασκαφική έρευνα του αρχαίου θεάτρου στους Τράχωνες της Αττικής άρχισε το 1975 με αφορμή την εκσκαφή θεμελίων για την ανέγερση κτηρίου γραφείων στο χώρο του προαυλίου ενός εργοστασίου, ιδιοκτησίας Αφών Ροκανά. Το θέατρο χρονολογείται στα μέσα του 4ου αι. π.Χ. και η ορχήστρα του που έχει σχήμα ορθογώνιο που είναι σπάνιο, και όχι κυκλικό, έχει διαστάσεις 7.50μ Χ 15.30μ. Εκτός από την ορχήστρα, έχουν αποκαλυφθεί το κτίσμα της σκηνής με το προσκήνιο, το μεγαλύτερο μέρος του κοίλου με τις παρόδους και έξι θρόνοι μαρμάρινοι, μοναδικοί μάρτυρες της ομορφιάς που θα είχε το μνημείο στην αρχαιότητα. Το κοίλο είναι στραμμένο προς Νότον δηλαδή σήμερα θα έβλεπε κανείς ως φόντο πίσω από τη σκηνή τον τοίχο της εργοστασιακής εγκατάστασης που αναφέραμε πιο πάνω. Στο πίσω μέρος του κοίλου του θεάτρου υπάρχουν άλλες βιοτεχνίες. Το θέατρο αυτό είναι κατ’ αρχάς σημαντικό διότι με την αποκάλυψή του εντοπίστηκε και το κέντρο του αρχαίου Δήμου του Ευωνύμου που σήμερα ταυτίζεται με την περιοχή Τράχωνες. Κοντά έχουν βρεθεί και τμήματα νεκροταφείου, από τη γεωμετρική περίοδο ως τους ρωμαϊκούς χρόνους.

Αρκεί να σκεφτεί κανείς ότι η Αττική στην κλασσική εποχή είχε γύρω στους 140 δήμους συνολικά οι οποίοι αποτελούσαν τη βάση της Αθηναϊκής δημοκρατίας. Οι τοπικές αυτές κοινωνίες ήταν πολιτικές οντότητες οι οποίες είχαν τοπική αυτοδιοίκηση αλλά συνάμα αποτελούσαν μέλη της πόλης των Αθηνών. Για παράδειγμα, ένας αθηναίος πολίτης προσδιοριζόταν από το όνομά του και το δημοτικό του, δηλαδή την καταγωγή του από τον αντίστοιχο δήμο. Αυτό λοιπόν το θεατράκι που βλέπει κανείς εγκαταλειμμένο και περιτριγυρισμένο από βιοτεχνίες ήταν το μέρος όπου μαζεύονταν οι αρχαίοι πρόγονοί μας από το δήμο Ευώνυμον για τις τοπικές τους συνελεύσεις και για να παρακολουθήσουν θεατρικές παραστάσεις. Μαζί με το θέατρο που βρίσκεται στο Θορικό κοντά στο Λαύριο είναι τα δύο μοναδικά αρχαία θέατρα που ανήκαν σε αττικούς δήμους της κλασσικής εποχής που σώζονται σε σχετικά καλή κατάσταση. 

Διερωτώμαι λοιπόν: δεν θα άξιζε ένα τέτοιο μνημείο μία καλύτερη τύχη; Βεβαίως δεν έχω την απαίτηση να αναστηλωθούν αυτά τα μνημεία. Έχω όμως την απαίτηση οι χώροι να είναι καθαροί, επισκέψιμοι και με την απαραίτητη σήμανση και να μην παρουσιάζουν την άθλια εικόνα που παρουσιάζουν σήμερα. Όταν οι αρμόδιοι για την προστασία και την προβολή των μνημείων του παρελθόντος αδιαφορούν και κωφεύουν, τότε χαθήκαμε για τα καλά.

                                   

(2) Ο Μαρίνος Γερουλάνος (21 Φεβρουαρίου, 1867-1960) ήταν απο τους σημαντικότερους Έλληνες ιατρούς. Γεννήθηκε στην Πάτρα και ήταν γιος του Ιωάννη Γερουλάνου, γόνου εύπορης και αρχοντικής Κεφαλλονίτικης οικογένειας. Σπούδασε ιατρική στο πανεπιστήμιου του Μονάχου, το 1892 έγινε διδάκτορας και τα επόμενα δύο χρόνια συμπλήρωσε τις σπουδές του στο Βερολίνο. Το 1897 έγινε καθηγητής στο πανεπιστήμιο Γκράιφσβαλντ της Γερμανίας και το 1902 έκτακτος καθηγητής στο πανεπιστήμιο του Κιέλου. Τον ίδιο χρόνο, και ύστερα από πρόσκληση της βασίλισσας Όλγας, διορίστηκε διευθυντής του Χειρουργικού Τμήματος του Ευαγγελισμού. Το 1911 διορίστηκε καθηγητής Χειρουργικής Παθολογίας στο Εθνικό Πανεπιστήμιο και το 1922 καθηγητής Χειρουργικής. Την περίοδο 1922-1939 ήταν διευθυντής στη χειρουργική κλινική του Λαϊκού νοσοκομείου. Ήταν από τα ιδρυτικά μέλη της Ελληνικής Χειρουργικής Εταιρείας και πρόεδρος της Ιατρικής Εταιρείας Αθηνών (1906-1914, 1917). Επίσης ήταν μέλος στην Γερμανική Εταιρεία Φυσιοδιφών και Ιατρών, αντιπρόεδρος στον ελληνικό ερυθρό σταυρό (1907-1943) και από το 1933 μέλος της Ακαδημίας Αθηνών, της οποίας το 1940 χρημάτισε πρόεδρος. Το 1935 ανακηρύχτηκε διδάκτορας του πανεπιστημίου της Χαϊδελβέργης ενώ είχε τιμηθεί και με τον μεγαλοσταυρό. Αξίζει να σημειωθεί ότι είχε εκλεγεί για ένα διάστημμα βουλευτής Κεφαλλονιάς αλλά παραιτήθηκε για να λάβει μέρος στην Μικρασιατική εκστρατεία. Σημαντικό ήταν και το φιλανθρωπικό του έργο αφού πραγματοποίησε πλήθος δωρεών. Παραχώρησε γή προς εγκατάσταση στους πρόσφυγες ενώ δώρισε αρκετά μεγάλα ποσά στο πολεμικό ναυτικό και στην εκκλησία, η οποία τον έχει ανακηρύξει μέγα ευεργέτη. Επίσης δώρισε την ιδιωτική του κλινική δημιουργώντας έτσι το Γερουλάνειο ίδρυμα. Χαρακτηριστικό της τεράστιας περιουσίας που είχε και δώρισε είναι ότι η Αργυρούπολη αλλά και η σημερινή λεωφόρος Βουλιαγμένης ήταν υπό την ιδιοκτησία του. Απεβίωσε το 1960 στην Αθήνα και ενταφιάστηκε στο νεκροταφείο της εκκλησίας του κτήμματός του στους Τράχωνες Αργυρούπολης. Ήταν παντρεμένος με την Μαργαρίτα Μitzlaff και παιδιά τους ήταν η Έρρικα Καΐρη και ο Ιωάννης Γερουλάνος.

(3) 1918. Ο ρωσικός στρατός αρχίζει να αποχωρεί από τον ανατολικό Πόντο.

Κερασούντα - Πόντος 1915

Η περιοχή της Αργυρούπολης που για λίγο γνώρισε τη χαρά της λευτεριάς, βρίσκεται σε αναστάτωση. Το δίλημμα που κυριαρχεί είναι να ακολουθήσουν το ρωσικό στρατό ή να περιμένουν στην γεννέτειρα πατρίδα τους κοντά στη γη που κάρπισε εδώ και χιλιάδες χρόνια πολιτισμό, θρύλους, ελπίδες, ζωή, που στάθηκε ακριτομάτα της Αυτοκρατορίας των Κομνηνών πολέμαρχος στα δύσκολα χρόνια τις Οθωμανικής κατοχής.

Αργυρούπολη Πόντου. Άποψη του όρους πάνω από την πόλη. Καταπληκτική η ομοιότητα με τον Υμηττό...

Είναι τραγικό πράγματι δίλημμα και θέλει τόλμη και θέληση και απόφαση, είναι δεμένο με δικαιολογημένο συναισθηματισμό, που μαρτυρεί πως η αγάπη για την πατρίδα στέκει πάνω από κάθε άλλη προτεραιότητα και από αυτήν ακόμα που δένεται με τη ζωή, την περιουσία, το συμφέρον.

Αργυρούπολη Πόντου - Άποψη ρημαγμένων Ελληνικών κτισμάτων

Όμως οι πληροφορίες και οι πρώτες μαρτυρίες που φθάνουν στους προεστούς των χωριών για τις ωμότητες που γίνονται από τους Τούρκους τακτικούς και ατάκτους, δεν αφήνουν περιθώρια επιλογής. Ετσι στις 10 του Γενάρη στο χωριό Καρμούτ μαζεύονται πολλοί μπροστάρηδες από τα χωριά Σουλάμις, Σίχτορμη,Τσογκάρ, Γετυρμάζ, Λερί, χαμά και από αλλού και αποφασίζουν να ακολουθήσουν τον ρωσικό στρατό. 25 Ιανουαρίου, μέρα του Αγίου Γρηγορίου οι χιονισμένοι δρόμοι και τα μονοπάτια της Ζύγανας, του Αεσέρ γεμίζουν από μία πρωτόγνωρη μαρτυρική λυτανεία ενός λαού , που χάνει πατρίδα, εγκαταλείπει προγόνους, περιουσίες, ιερά και όσια.

Τραπεζούντα - Πόντος. Άποψη ερειπωμένων Ελληνικών περιουσιών

Τί να πρωτογράψει κανείς από τις ατέλειωτες μαρτυρίες που με δάκρυα και πολύ πόνο άκουγες από ανθρώπους που έζησαν το δράμα του εκπατρισμού και στάθηκαν μάρτυρες αυτής της εφιαλτικής πορείας…

Σ. ΑθΑΝΑΣΙΑΔΗΣ

(4) Επεκτάσεις Γραμμής 2 - Νότια (προς Ελληνικό) Τελευταία ενημέρωση: Οκτώβριος 2007

Υπό κατασκευή βρίσκονται ακόμη οι σταθμοί Ηλιούπολη, Άλιμος, Αργυρούπολη και Ελληνικό. Το έργο της επέκτασης της Γραμμής 2 προς τα νότια αναμένεται να ολοκληρωθεί το 2009. Το συνολικό μήκος της νότιας επέκτασης της Γραμμής 2 του Μετρό είναι 6,5 χλμ.

Στην υπόγεια επέκταση μήκους 5,5 χλμ. του Μετρό προς το Ελληνικό εντός του Μαΐου του 2006 ξεκίνησε η εγκατάσταση του κεντρικού εργοταξίου (είσοδος μετροπόντικα) στην περιοχή του Ελληνικού καθώς και των τεσσάρων εργοταξίων των σταθμών (Ηλιούπολη, Άλιμος, Αργυρούπολη, Ελληνικό) και εννεά από τα υπόλοιπα έντεκα μικρότερα εργοτάξια φρεάτων και εξόδων σταθμών. Οι προκαταρκτικές εργασίες (μελέτες, αρχαιολογικά, μετατοπίσεις δικτύων κοινής ωφέλειας, κλπ.) προχωρούν με εντατικό ρυθμό σύμφωνα με το χρονοδιάγραμμα.

Στις 02 Μαρτίου 2007 σύμφωνα με ανακοίνωση του ΥΠΕΧΩΔΕ είχαν ολοκληρωθεί η κατασκευή των πασσάλων αντιστήριξης και οι εκσκαφές στο φρέαρ εκκίνησης του Μηχανήματος Διάνοιξης Σηράγγων ΤΒΜ (φρέαρ «Σούρμενα»), καθώς και η κατασκευή πασσάλων και του κεφαλόδεσμού τους στο φρέαρ «Διασταύρωση», ενώ σε εξέλιξη βρίσκονταν οι εκσκαφές και η αντιστήριξη (αγκύρια, εκτοξευόμενο σκυρόδεμα). Επίσης είχε ολοκληρωθεί η κατασκευή πασσάλων και του κεφαλόδεσμού τους στον Σταθμό «Ελληνικό», ενώ σε εξέλιξη βρίσκονταν οι εκσκαφές και αντιστήριξη. Όσον αφορά τις προπαρασκευαστικές εργασίες στις 2 Μαρτίου 2007 είχαν υλοποιηθεί οι εγκαταστάσεις σε 14 εργοταξιακούς χώρους και υπολείπονται 3 μικροί χώροι εισόδων/εξόδων των Σταθμών, είχαν εκτελεσθεί συνολικά 150 γεωτρήσεις κατά μήκος της χάραξης της Γραμμής της επέκτασης και σε προχωρημένο στάδιο βρίσκονταν η εκπόνηση των επιμέρους εκθέσεων της γεωτεχνικής αξιολόγησης. Επιπρόσθετα είχε εγκατασταθεί ο εξοπλισμός για την γεωμηχανική και δομητική παρακολούθηση του έργου και ολοκληρώνονταν οι εργασίες για την αυτοματοποιημένη συλλογή και μεταφορά των δεδομένων. Την ίδια χρονική στιγμή είχαν ολοκληρωθεί οι αρχαιολογικές έρευνες σε 6 εργοταξιακούς χώρους, ενώ σε εξέλιξη βρίσκονταν αρχαιολογική ανασκαφή στους Σταθμούς «Aλιμος» και «Αργυρούπολη», όπου ανακαλύφθηκαν ευρήματα από αρχαίους οικισμούς, τάφους, οδούς και λατομεία. Στις 2 Μαρτίου 2007 βρίσκονταν σε εξέλιξη οι εργασίες παρακάμψεων δικτύων κοινής ωφελείας, ενώ είχαν υλοποιηθεί οι 4 κύριες κυκλοφοριακές παρακάμψεις που θα επιτρέψουν την κατασκευή των σταθμών και φρεάτων του έργου που επηρεάζουν τη Λεωφ. Βουλιαγμένης και παρακείμενες οδούς. Στις 30 Ιουλίου 2007 πραγματοποιήθηκε εργοταξιακή κατάληψη σε μία λωρίδα της Λεωφόρου Βουλιαγμένης στο ρεύμα προς Γλυφάδα και για απόσταση 300 μέτρων προκειμένου να κατασκευασθεί η σύνδεση της υφιστάμενης Γραμμής 2 του Μετρό με την υπό κατασκευή επέκταση της Γραμμής προς το Ελληνικό. Σύμφωνα με ανακοίνωση της Αττικό Μετρό, το Μηχάνημα Διάνοιξης Σηράγγων έφθασε στις 4 Οκτωβρίου 2007 στο Σταθμό Αργυρούπολη, 15 ημέρες νωρίτερα από τον προκαθορισμένο χρόνο, έχοντας διανύσει τα πρώτα 1.350 μέτρα της διαδρομής του.

Η υπόγεια επέκταση της Γραμμής 2 προς το Ελληνικό προβλέπεται να τεθεί σε λειτουργία στα τέλη του 2009 εξυπηρετώντας σε καθημερινή βάση περισσότερα από 80.000 άτομα. Αξίζει να σημειωθεί ότι με την λειτουργία της επέκτασης, σύμφωνα με τις μελέτες της Αττικό Μετρό προβλέπεται: Μείωση κατά 50.000 οχηματομετακινήσεων ημερησίως (630.000 οχηματοχιλιομέτρων) Μείωση εκπομπής διοξειδίου του άνθρακος (CO2) κατά 75.000 κ.μ. (140 τόνους) στην ατμόσφαιρα της πρωτεύουσας σε ημερήσια βάση. 

(5) η χάραξη της Νότιας Περιφερειακής του Υμηττού έχει ως εξής: Ξεκινάει από την υπάρχουσα Λεωφόρο του Υμηττού στο ύψος της Καισαριανής. Συνεχίζει ψηλότερα από τη σημερινή λεωφόρο ενώ στο Βύρωνα διαμορφώνεται <<μετωπικός σταθμός διοδίων>>. Η λεωφόρος προχωράει σε σήραγγα κάτω από τον Καρέα και αναδύεται στην Ηλιούπολη όπου δημιουργείται κόμβος. 

Στη συνέχεια διανοίγεται σήραγγα στο ύψος των Αστυνομικών της Ηλιούπολης και η λεωφόρος αναδύεται πάλι στο ύψος του ΚΥΤ. Από εκεί η λεωφόρος είναι υπέργεια και στο ύψος του παλιού λατομείου διαμορφώνεται κόμβος. Ένας κλάδος του κόμβου διαπερνά σε σήραγγα τον Υμηττό και βγαίνει στην ανατολική πλευρά του βουνού που οδηγεί στα Μεσόγεια, ενώ ο άλλος κλάδος εξακολουθεί υπέργεια πάνω από το πέτρινο θέατρο στο ύψος του δασικού δρόμου. Κατόπιν η λεωφόρος μπαίνει σε σήραγγα και βγαίνει πάνω ακριβώς από το Νεκροταφείο. Στη συνέχεια συνεχίζει υπέργεια μέχρι το αλσύλλιο στο τέρμα της Κύπρου, όπου διαμορφώνεται κόμβος. Από εκεί υπογειοποιείται μέχρι την παραλιακή λεωφόρο, όπου διαμορφώνεται ο νέος κόμβος στο έδαφος της παλιάς αμερικάνικης βάσης.

ΝΟΤΙΩΣ ΤΗΣ ΠΟΛΕΩΣ ΤΩΝ ΑΘΗΝΩΝ

ΗΛΙΟΥΠΟΛΗ

ΒΟΥΛΙΑΓΜΕΝΗ

ΠΗΓΕΣ:

http://www.alimos.gr/default.asp?ElementId=12151

http://www.idkaramanlis.gr/html/arxeio/gr/articles/varvitsiotis/varv041213-1.html

http://www.ilioupolisonline.gr/modules.php?name=Content&pa=showpage&pid=12

http://www.ilioupolisonline.gr/modules.php?name=Content&pa=showpage&pid=12

http://gym-peir-irakl.ira.sch.gr/20cent/nea16590&m=N16&aa=1.htm

http://el.wikipedia.org/wiki/%CE%9C%CE%B1%CF%81%CE%AF%CE%BD%CE%BF%CF%82_%CE%93%CE%B5%CF%81%CE%BF%CF%85%CE%BB%CE%AC%CE%BD%CE%BF%CF%82

http://gym-peir-irakl.ira.sch.gr/20cent/nea16590&m=N16&aa=1.htm

http://el.wikipedia.org/wiki/%CE%91%CF%81%CE%B3%CF%85%CF%81%CE%BF%CF%8D%CF%80%CE%BF%CE%BB%CE%B7

http://www.geocities.com/argyroupolis/contents.html

http://www.myphone.gr/forum/archive/index.php/t-160508.html

http://www.epikoinonia-arg.gr/html/content/view/17/43/lang,el/

http://eliaserver.elia.org.gr/elia/site/content.php?sel=25